Yazılım kariyerinde iş bulmak için bir lisans diplomasına sahip olmanın gerekip gerekmediği güncel bir tartışma konusu. Üniversite yolundan giden ve sektör tecrübesi de olan biri olarak bu tartışmada kendi fikrimi sizlere aktarmaya çalışacağım.
Diploma Olmadan İş Bulabilir Miyim?
Bu soruya direkt evet hayır olarak cevap vermek gerekirse evet bulabilirsiniz. Lisans diploması olmadan bu işte alaylı olarak bir yerlere gelmiş çok da iyi yazılımcılar tanıma fırsatı buldum. Fakat şöyle de bir sektör gerçeği var ki firmalar sizinle aynı pozisyonla bulunan, aynı bilgi tecrübe seviyesine sahip, aynı işi yaptığınız çalışma arkadaşlarınıza; diplomalı ile diplomasız çalışanı bir tutamayacaklarını öne sürerek daha yüksek bir ücretle çalıştırıyor olacaktır. Bu algı yavaş yavaş kırılıyor olarak gözükse de bu durum firmaların eline koz vermektedir. Ayrıca işe alım süreçlerinde de pek çok firma tarafından ilk aşamalarda elenmenize de yol açacaktır. Yani özellikle ilk işinizi bulurken çok daha yorucu ve zorlu süreç sizi bekliyor olacaktır. Fakat eğer iş tecrübeniz bulunuyor ise firmalar eğitimizden çok iş tecrübeniz ve yapabildiklerinize odaklanacaklardır.
Üniversite Okumak Ne Avantajlar Sağlıyor?
Üniversitenin eğitimin yanında sosyal etkinlikler, kariyer etkinlikleri, öğrenci kulüpleri, kütüphane erişimi, hocalara erişim gibi pek çok avantaj sağlıyor. Fakat bu avantajların pandemi ile hayatımıza giren ve hala bazı üniversitelerin bazı derslerde uygulamaya devam ettiği uzaktan eğitim dolayısıyla olumsuz etkilendiğini söyleyebiliriz. Öğrencilerin okulda geçirdikleri zaman bu model yüzünden düştü ve uzaktan eğitimde öğrenciler neredeyse hiç verim alamadı. Üniversite eğitiminin içeriğine gelecek olursak, bilgisayar mühendisliği ve yazılım mühendisliği gibi bölümler pratik uygulamalardan ziyade temel derslere teorik olarak yaklaşırken; bilgisayar programcılığı gibi ön lisans bölümleri uygulama geliştirme kısımlarına odaklanmaktadırlar. Son yıllarda yapay zeka mühendisliği, veri bilimi ve analitiği bölümü gibi yeni bölümler açılmaktadır. Bu gibi yazılımın alt dallarını kapsayan yeni bölümlerin açılması. Bu sektördeki arzı arttıracak, zaten çok zor bir hal almış iş hayatına atılabilme problemini daha da çok arttıracaklardır.
Üniversitede Anlatılanlar İşimize Yarayacak Mı?
Üniversitelerde programlama girişten veri yapıları ve algoritmalara, işletim sisteminden biçimsel diller ve otomatlara aslında bilgisayar bilimi için pek çok kritik konu anlatılmaktadır. Ve bu konuların daha iyi kod yazmanıza yardımcı olacağı kesindir. Fakat eğer bu konulara hakim olmazsanız yazılım yapamazsınız diyemeyiz. Diplomalı / diplomasız fark etmeksizin bu konuları uygulamadan kod yazan pek çok yazılımcı sektörde mevcut. Fakat performansın kritik olduğu, kaynağın limitli olduğu veya çok büyük hacimlere ulaşıldığı durumlarda bu yeteneklere sahip olan mühendisler ön plana çıkmaktadır. Günümüzdeki trend Python, JavaScript gibi kullanıcı dostu fakat düşük performanslı dillerin her türden uygulamalarda kullanılmasını teşvik etmekte ve bunun için araçlar geliştirilmektedir. Bu durum hızlı şekilde uygulama geliştirip kullanıcıya sunma konusunda kolaylık sağlarken, bu altyapının ayakta tutulması için gereken maliyetlerini arttırması ve geliştiricileri altyapıdaki düşük seviye problemlerden soyutlayacak teknik açıdan zayıflatması sebebiyle ilerisi için sürdürülebilirlik açısından büyük problemler teşkil edecektir. Halbuki iyi bir yazılım / bilgisayar mühendisi, bu kompleks araçları gerektiğinde kompleks problemler için kullanacaktır.
Üniversite öğretiminde ve öğrencilerinde gördüğüm bir başka problemlerden bir tanesi de derste anlatılanların öneminin ve değerinin ya hocalar tarafından anlatılamaması veya bunun öğrenciler tarafından anlaşılamamasıdır. Derslere kodlama bilen birisi olarak girdiğinizde yazdığınız kodların neden o şekilde yazdığınızı, kullandığınız dillerin ve araçların aslında arkaplanda sizi nasıl işlerden soyutlamış olduğunu daha rahat görebiliyorsunuz. Fakat pek çok öğrenci dersleri yalnızca o dersin sınavını verebilmek amacıyla çalışmakta, belki de öğrenmemekte, ve sonrasında bu bilgileri bir daha kullanmamak üzere rafa kaldırmaktadır. Oysa gerçekten hem donanım, hem işletim sistemi, hem de yazılım seviyesinde bir kod yazdığımızda bu alt katmanlarda neler döndüğünü bilmek; hem bizi daha iyi bir mühendis yapacak hem de daha verimli kod yazmamızı sağlayacaktır. Yine de bu sektörde çalışmak ve para kazanmak için bu kadar iyi mühendis olmamız gerekmediğini, bu işin bir yolculuk ve keşif olduğunu; iyi bir mühendis olmanın sürekli öğrenme, kendini geliştirme ve yeni problemlere yeni çözümler geliştirme uğraşı olduğunu hatırlatalım.
Üniversite Okumayanlar Ne Yapmalı?
İlk işinize başvurduğundan elinizde belirli bir birikime sahip olduğunu gösteren diplomanız bulunmadığından kendinizi ispat edebileceğiniz yöntemler bulmanız gerekiyor. Bunun için en etkili yol projeler geliştirmektir. Bu tavsiye çok sayıda mezunun bulunması, zorlu ve açgözlü bir iş bulma yarışının olmasından dolayı mezunlar için de geçerli. Projelerinizi en başta GitHub olnak üzere bu kaynak kod sergileme platformlarda sergileyin ve kesinlikle linklerini cv’lerinize eklemeyi unutmayın. Ayrıca, yalnızca kodlarını yüklemek, projenin ilk bakışta anlaşılmasını sağlamayacağından, projelerini README dosyalarında ve açıklama bölümlerinde özetleyin. Canlıya aldığınız ve gerçek kullanıcılarınız olduğu projeler; kullanıcısı olmayan, tamamlanmamış, kendinizin dahi kullanmadığı projelerinizden çok çok çok daha etkili olmaktadır. Proje fikri bulmak içinse öncelikle kendi problemlerinizden yola çıkın. Eğer önünüzde sizin işinizi zorlaştıran, maliyetinizi arttıran bir problem var ve hazır bir çözüm de internette bulamıyorsanız, büyük ihtimalle diğer insanlar da bu probleme sahip demektirler. Ve çözümü geliştirip paylaştığınızda seve seve kullanacaklardır.
Diğer bir tavsiyem ise internette; özellikle sosyal medya, blog ve forumlarda aktif olmaktır. Size işe alacak olan insan kaynakları yöneticisi veya ekip liderleri, çok yüksek oranda internetteki varlığınıza bakacaklardır. Bu noktada profesyonel ve insanlara faydalı bir profil, işe alınma olasılığınızı oldukça arttıracaktır.
Hem internet, hem de çeşitli topluluklar aracılığıyla kurabileceğiniz network’ler de işe alımlarda oldukça etkilidir. İnternette ve bu topluluklarda insanlara yardımcı olmaktan memnuniyet doyacak pek çok insan mevcut. Bu kişileri yalnızca referans ve aracı olabilecek kişiler olarak değil, her bir insanı farklı şeyler öğrenilebilecek fırsatlar olarak görmek gerektiğini düşünüyorum.
